در قرآن مجید همه موارد «الارض» مفرد آمده است و هیچ موردی به صورت جمع ذکر نگردیده، برخلاف کلمه «السموات» که در اکثر موارد جمع آمده است. تنها در سوره «طلاق، آیه ۱۲» چنین آمده است: «اوست که هفت آسمان آفریده و از زمین نیز مثل آنها»؛

در این كه مراد از “مثل آن ها” چیست، اختلاف است. شاید نتوان معنای قطعی آن را معلوم كرد. نظرهایی كه در باره این عبارت داده شده ،به شرح زیر است:

۱. منظور از «مثل» در آیه قدرت است ،یعنی همان گونه كه آسمان های هفت گانه دلالت آشكار بر قدرت بی پایان خداوند دارند، خلقت زمین هم مانند آن ها چنین دلالت آشكاری دارد. (۱)

۲. ممكن است تقدیر جمله این باشد:”و خلق مثلهن الارض” بنا بر این نظر حرف”من” بیانیه است. معنایش این می شود :” زمین را هم مثل آسمان ها خلق كرد”. بنابراین نظر منظور از آسمان ها كرات آسمانی است. زمین هم مثل آن ها كروی خلق شده، بنا بر این نظر این آیه از معجزات علمی قرآن است.(۲) بنا بر این نظر “هفت” عدد كثرت است و آسمان ها همان كرات بیشمار هستند.

۳. ممكن است همان گونه كه خدا هفت آسمان آفریده، در كهكشان هم هفت كره با شرایطی مثل شرایط زمین آفریده باشد.(۳)

۴.ممكن است منظور طبقات هفتگانه زمین باشد كه مثل پوست پیاز همدیگر را احاطه كرده اند. اولینش همین پوسته زمین آست كه ما بر آن زندگی می كنیم.(۴)

۵. ممكن است منظور قاره های زمین باشد كه به وسیله اقیانوس ها احاطه شده اند. طبق جغرافیای جدید و قدیم تقسیم بندی های هفتگانه مختلف داشته است.(۵)

۶.ممكن است مراد از جمله” وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ”، این است كه خدا از زمین چیزی (موجودی) خلق كرده، مثل آسمان های هفتگانه، و آن عبارت است از انسان كه موجودی است مركب از ماده زمینی و روحی آسمانی، كه در آن روح نمونه ‏هایی از ملكوت آسمانی است.(۶)

پی نوشت ها:

۱. ابن عاشور، التحریر و التنویر، ج‏۲۸، ص ۳۰۴.
۲. همان.
۳. محمد حسین طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، چ پنجم، ۱۳۷۴ ش، ج۱۹، ص۵۴۶.
۴. همان.
۵. همان، ص۵۴۷.
۶. همان.